માત્રાથી બનતા શબ્દો Worksheet

August 19, 2025 by Kiran

Download Now

માત્રાથી બનતા શબ્દો worksheeet pdf : સ્વર અને માત્રા એ ગુજરાતી ભાષાના પાયાના ઘટકો છે. આ બંને એકબીજા સાથે ગાઢ રીતે જોડાયેલા છે અને શબ્દોના ઉચ્ચારણ અને લેખનમાં મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.

માત્રા એ સ્વરોના ટૂંકા સ્વરૂપો છે જે વ્યંજનો સાથે જોડાઈને તેમનો ઉચ્ચાર બદલે છે. સરળ શબ્દોમાં, સ્વર જ્યારે કોઈ વ્યંજન સાથે જોડાય છે ત્યારે તે પોતાનું સ્વતંત્ર સ્વરૂપ છોડીને માત્રાનું સ્વરૂપ ધારણ કરે છે.

દરેક સ્વર માટે એક ચોક્કસ માત્રા હોય છે, જે વ્યંજનની આસપાસ લખાય છે.

અહીં કેટલાક ઉદાહરણો આપ્યા છે:

સ્વર	માત્રાનું ચિહ્ન	ઉદાહરણ	સમજૂતી
આ	ા	ક + આ = કા	‘ક’ વ્યંજન સાથે ‘આ’ સ્વર જોડાતાં ‘કા’ બને છે.
ઇ	િ	ક + ઇ = કિ	‘ક’ વ્યંજન સાથે ‘ઇ’ સ્વર જોડાતાં ‘કિ’ બને છે.
ઈ	ી	ક + ઈ = કી	‘ક’ વ્યંજન સાથે ‘ઈ’ સ્વર જોડાતાં ‘કી’ બને છે.
ઉ	ુ	ક + ઉ = કુ	‘ક’ વ્યંજન સાથે ‘ઉ’ સ્વર જોડાતાં ‘કુ’ બને છે.
ઊ	ૂ	ક + ઊ = કૂ	‘ક’ વ્યંજન સાથે ‘ઊ’ સ્વર જોડાતાં ‘કૂ’ બને છે.
એ	ે	ક + એ = કે	‘ક’ વ્યંજન સાથે ‘એ’ સ્વર જોડાતાં ‘કે’ બને છે.
ઐ	ૈ	ક + ઐ = કૈ	‘ક’ વ્યંજન સાથે ‘ઐ’ સ્વર જોડાતાં ‘કૈ’ બને છે.
ઓ	ો	ક + ઓ = કો	‘ક’ વ્યંજન સાથે ‘ઓ’ સ્વર જોડાતાં ‘કો’ બને છે.
ઔ	ૌ	ક + ઔ = કૌ	‘ક’ વ્યંજન સાથે ‘ઔ’ સ્વર જોડાતાં ‘કૌ’ બને છે.

સ્વર અને માત્રા વચ્ચેનો સંબંધ

સ્વર અને માત્રા વચ્ચેનો મુખ્ય તફાવત એ છે કે સ્વર પોતે સ્વતંત્ર હોય છે, જ્યારે માત્રા વ્યંજન સાથે જોડાઈને જ અસ્તિત્વ ધરાવે છે. શબ્દ બનાવવા માટે વ્યંજન અને સ્વરનું જોડાણ જરૂરી છે અને આ જોડાણ માત્રા દ્વારા દર્શાવવામાં આવે છે.

‘આ’ ની માત્રા (ા)

કામ: ક + ા + મ
રાજા: ર + ા + જ + ા
પાન: પ + ા + ન
માળા: મ + ા + ળ + ા

‘ઇ’ ની માત્રા (િ)

કિરણ: ક + િ + ર + ણ
દિવસ: દ + િ + વ + સ
શિક્ષક: શ + િ + ક + ્ષ + ક
વિમાન: વ + િ + મ + ા + ન

‘ઈ’ ની માત્રા (ી)

મીઠું: મ + ી + ઠ + ું
નદી: ન + દ + ી
પાણી: પ + ા + ણ + ી
વીજળી: વ + ી + જ + ળ + ી

‘ઉ’ ની માત્રા (ુ)

ગુલાબ: ગ + ુ + લ + ા + બ
ખુરશી: ખ + ુ + ર + શ + ી
દુકાન: દ + ુ + ક + ા + ન
પુસ્તક: પ + ુ + સ + ત + ક

‘ઊ’ ની માત્રા (ૂ)

દૂર: દ + ૂ + ર
સૂર્ય: સ + ૂ + ર + ્ય
પૂનમ: પ + ૂ + ન + મ
ભૂખ: ભ + ૂ + ખ

માત્રાથી બનતા શબ્દો Worksheet

‘ઇ’ ની માત્રા (િ)

‘ઈ’ ની માત્રા (ી)

‘ઉ’ ની માત્રા (ુ)

‘ઊ’ ની માત્રા (ૂ)

‘એ’ ની માત્રા (ે)

‘ઐ’ ની માત્રા (ૈ)

‘ઓ’ ની માત્રા (ો)

‘ઔ’ ની માત્રા (ૌ)

Attachments

‘ઇ’ ની માત્રા (િ)

‘ઈ’ ની માત્રા (ી)

‘ઉ’ ની માત્રા (ુ)

‘ઊ’ ની માત્રા (ૂ)

‘એ’ ની માત્રા (ે)

‘ઐ’ ની માત્રા (ૈ)

‘ઓ’ ની માત્રા (ો)

‘ઔ’ ની માત્રા (ૌ)

Attachments

Related Worksheet:

ગુજરાતી અઘરા શબ્દો Worksheet

‘એ’ ની માત્રા વાળા શબ્દો Worksheet

Gujarati Comprehension Class 3 Worksheet

સમાનાર્થી શબ્દ જોડકા Worksheet

Aa Matra Wale Shabd in Gujarati Worksheet

Gujarati Matra Name Worksheet